Một nghiên cứu mới cho thấy vitamin C từ sản phẩm tươi - không phải thực phẩm bổ sung - có thể giúp bảo vệ những người mắc bệnh đái tháo đường type 2 khỏi bệnh tim, định hình lại cách chúng ta suy nghĩ về chế độ ăn uống và phòng ngừa bệnh mạn tính.
Trong một nghiên cứu gần đây trên tạp chí BMC Nutrition, các nhà nghiên cứu tại Italy đã điều tra mối liên hệ giữa nồng độ vitamin C, chế độ ăn uống và bệnh tim mạch ở bệnh nhân đái tháo đường type 2. Họ đã tiến hành một nghiên cứu quan sát cắt ngang trên 200 bệnh nhân ngoại trú đái tháo đường trưởng thành.
Kết quả nghiên cứu cho thấy mối quan hệ nghịch đảo giữa nồng độ vitamin C và tỷ lệ mắc bệnh tim mạch trong nhóm nghiên cứu, với 12,2% bệnh nhân (24 người tham gia, không bao gồm 3 người bị thiếu dữ liệu) được quan sát thấy bị thiếu vitamin C (≤20 μmol/L, theo ngưỡng xét nghiệm). Một mối quan hệ trực tiếp mạnh mẽ cũng được quan sát thấy giữa lượng trái cây và rau quả tươi tiêu thụ và mức vitamin C.
1. Chế độ ăn uống và nguy cơ mắc bệnh tim mạch
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh tim mạch là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong không lây nhiễm ở người trên toàn cầu, ước tính cướp đi sinh mạng của khoảng 18 triệu người mỗi năm. Bệnh tim mạch đặc biệt phổ biến ở những bệnh nhân mắc các tình trạng chuyển hóa mạn tính từ trước, đặc biệt là chỉ số khối cơ thể (BMI) quá cao và bệnh đái tháo đường type 2.
Chế độ ăn uống được chứng minh là có liên quan đến nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
Nhiều thập kỷ nghiên cứu, bao gồm các nghiên cứu theo dõi nhiều năm, đã tiết lộ mối liên hệ phức tạp và chặt chẽ giữa chế độ ăn uống và nguy cơ mắc bệnh tim mạch , với thói quen ăn uống được phát hiện chiếm khoảng 45% tổng số ca tử vong liên quan đến bệnh tim mạch ở người lớn tại Hoa Kỳ.
Vai trò của các vi chất dinh dưỡng trong việc duy trì sức khỏe và tinh thần của con người không thể bị đánh giá thấp. Vitamin C (acid ascorbic) là một vi chất dinh dưỡng thiết yếu có các lợi ích như một chất chống oxy hóa mạnh và hoạt động như một đồng yếu tố trong một số quá trình trao đổi chất.
Trong khi các nghiên cứu cơ học đã chứng minh lợi ích của các chất bổ sung vitamin C tổng hợp trong việc giảm các rủi ro này, các nghiên cứu lâm sàng về các chất bổ sung đã đưa ra các kết quả trái ngược nhau, với một số gợi ý về các rủi ro tiềm ẩn ở nhóm bệnh nhân đái tháo đường. Bệnh nhân bị thiếu vitamin C (≤20 µmol/L) có lượng cholesterol HDL thấp hơn đáng kể (40,7 so với 50,5 mg/dL) và lượng triglyceride cao hơn (130,8 so với 120,1 mg/dL), cho thấy tình trạng rối loạn chuyển hóa rộng hơn ngoài nguy cơ tim mạch.
2. Tiêu thụ các nguồn vitamin C tự nhiên giúp giảm tỷ lệ mắc bệnh tim mạch
Nghiên cứu bao gồm một cuộc điều tra quan sát cắt ngang đối với bệnh nhân ngoại trú tại phòng khám đái tháo đường từ tháng 9/2022 đến tháng 3/2023. Những người tham gia nghiên cứu được tuyển dụng có độ tuổi từ 18 - 80 tuổi và được chẩn đoán lâm sàng là mắc đái tháo đường type 2. Những người tham gia báo cáo đã bổ sung vitamin C trong 6 tháng trước đó và những người có tiền sử bệnh thiếu máu ác tính, đang mang thai và viêm dạ dày tự miễn đã bị loại khỏi nghiên cứu.
Thu thập dữ liệu nghiên cứu bao gồm: (1) Lấy mẫu máu tĩnh mạch sau một đêm nhịn ăn, (2) Tiền sử bệnh án và hồ sơ nhân khẩu học của bệnh nhân, và (3) Bảng câu hỏi về tần suất ăn uống do bệnh nhân hoàn thành.
Phiếu câu hỏi về tần suất thực phẩm được sử dụng để đánh giá lượng trái cây và rau quả tươi tiêu thụ hàng ngày của người tham gia, với các khẩu phần được phân loại thành ít hơn 1 khẩu phần mỗi ngày, một khẩu phần, 2-3 khẩu phần và hơn 3 khẩu phần. Sau khi sàng lọc bệnh nhân ngoại trú tại phòng khám, nghiên cứu đã tuyển dụng 200 người tham gia (33,5% là phụ nữ) để tham gia. Những người tham gia nam được quan sát thấy có BMI thấp hơn một chút so với những người tham gia nữ (~1,4 kg/m²), không có sự khác biệt về độ tuổi trung bình (66,7 tuổi).
Thường xuyên ăn các loại thực phẩm giàu vitamin C giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
Kết quả nghiên cứu cho thấy 12,2% bệnh nhân được đưa vào nghiên cứu (trừ ba bệnh nhân có dữ liệu không đầy đủ) bị thiếu hụt vitamin C nghiêm trọng (≤20 μmol/L). Đáng báo động là những người tham gia có biến chứng bệnh tim mạch đã biết có nồng độ vitamin C thấp hơn đáng kể so với những người mắc đái tháo đường type 2 không có bệnh tim mạch. Phân tích hồi quy logistic đa biến đã xác nhận những phát hiện này, chứng minh nồng độ vitamin C là một yếu tố dự báo nghịch đảo độc lập của tỷ lệ mắc bệnh tim mạch.
Nồng độ vitamin C có mối tương quan chặt chẽ với số lượng khẩu phần trái cây và rau quả tiêu thụ mỗi ngày: 28,7 ± 14,8 μmol/L với lượng ăn ít hơn một khẩu phần mỗi ngày, 45,4 ± 17,9 μmol/L với lượng ăn một đến hai khẩu phần mỗi ngày và 49,8 ± 19,2 μmol/L với lượng ăn nhiều hơn hai khẩu phần mỗi ngày. Đáng chú ý là những người tham gia tiêu thụ 3 khẩu phần trở lên mỗi ngày có nồng độ vitamin C cao nhất được quan sát thấy, mặc dù nghiên cứu không so sánh trực tiếp lượng tiêu thụ qua chế độ ăn uống với các chất bổ sung tổng hợp.
Nghiên cứu hiện tại xác lập tầm quan trọng của việc tiêu thụ trái cây và rau quả tươi trong việc ngăn ngừa tỷ lệ mắc bệnh tim mạch, đặc biệt là đối với bệnh nhân đái tháo đường type 2. Nghiên cứu này nhấn mạnh mối liên hệ giữa vitamin C có trong chế độ ăn uống và kết quả bệnh tim mạch. Kết luận rằng vitamin C có được tự nhiên từ chế độ ăn uống có thể mang lại hiệu quả bảo vệ đáng tin cậy hơn so với các chất bổ sung, dựa trên các phát hiện quan sát của nghiên cứu.
